24 Mart Dünya Tüberküloz Günü ve Önemi

Kırşehir Eğitim ve Araştırma Hastanemizde görevli Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Canan CELEP 24 Mart “Dünya Tüberküloz Günü” münasebetiyle yapıldığı açıklanan açıklamada;

Verem/Tüberküloz(TB), Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculosis) kompleks grubu basilleri ile oluşan, genel olarak seyredebilen, insani yapıların en eski olanlarından biridir. Robert Koch tarafından 24 Mart 1882'de M. tuberculosis basilinin keşfedilmesi ile yaygın olarak tanınıp tedavisinin önü açılmış, 1940'lı yıllarda tüberküloz basilini öldüren ilk bilinenler, hastalıkla mücadelede geçmişteki önemli ilerlemelerdir. M. tuberculosis basilinin keşfedildiği gün ithafen, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1996 yılında her yılın 24 Mart günü 'Dünya Tüberküloz Günü' olarak belirlenmiştir. Bu günde yapılan etkinliklerle tüberküloz bilgilerinin ortaya çıkması, hastalıkların sağlık durumları, sosyal boyut ve ekonomik açıdan genişletilmeye dikkat edilmesi, tüberkülozun bitirilmesi amacıyla yapılan savaşçıların hızlandırılması.

'HERKES İÇİN SAĞLIK' ilkesini benimseyen DSÖ, sağlıkta eşitsizliklerle küresel çapta mücadele etmeyi önermiştir.

DSÖ'nün dünya çapındaki Küresel Tüberküloz Programı, TB'nin korunması, kontrolü, tanı, tedavi ve koruyucu tedavi hizmetlerine ihtiyacı olan herkesin erişimini sağlamayı, yenilikleri desteklemeyi ve sorunlarla başlamayıde yol gösterici olmayı sağlıyor. Sunulan kontrol, önleme, tanı, tedavi hizmetleri ve bu alanda yenilikleri, dijital yöntemleri ve diğer yenilikleri desteklemeye yönelik daha fazla yatırım yapılmasını, sağlıkta ortaya çıkan iyileşmelerde yol ömrünü ve potansiyel yaşamı kurtaracaktır. Araştırma ve inovasyona yapılan yatırımlar, tüberküloz salgınını bitirme hedefine ulaşmayı hızlandırmak için hayati önem vereceğiz.

Tüberküloz küresel ile mücadele amacıyla; Birleşmiş Milletler, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden birini “2030 yılına kadar tüberküloza kadar sona erdirmek” olarak belirlemiş, DSÖ de Küresel Tüberkülozu Bitirme (End TB) Stratejisi kapsamıi de kapsayan 'DSÖ Avrupa Tüberküloz Eylem Planı 2016-2020'yi Bölgesi. Bu eylem planının hastalığından elde edilen ilerlemelere ve öğrenilen derslere dayanılarak 2022 yılında 'DSÖ Avrupa Bölgesi Tüberküloz Eylem Planı 2023-2030' uygulamaya konmuştur. Bu planın ölmesiyle DSÖ Avrupa Bölgesi'nde 2015 yılı sistemine göre, tüberkülozun %80 oranında, tüberküloz ölümlerinin ise %90 oranında sürdürülmesi hedeflenmektedir.

Tüberküloz eliminasyon programı kapsamında ise 2050 yılına kadar dünyada tüberküloz operasyonun (insidans) 1/1.000.000'in düşürülmesi hedeflenmektedir. DSÖ ülkelerinin kontrol programlarını tüberkülozun ortadan kaldırılmasını hedefleyecek şekilde düzenlemelerini önermektedir.

Bölgede, Tüberkülozu Bitirme Stratejisini benimsemiş ve uzun yıllardır başarıyla yürüttüğü “Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı” küresel hedefleri güncelleyerek uygulamaya devam etmekte ve TB eliminasyon aşamasında olan ülkeler arasında yer almaktadır.

Başarı ile sağlanan Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı sayesinde hasta performansının azalması gözlenmektedir. 2005 yılında 20.535 olan TB hasta sayısı 2022 yılında 9851'e, olası içerisi ise yüz binde 29,4'den yüz binde 11,4'e düşmüştür.

Tüberküloz, akciğerlerde bulunan tüm organ ve dokuları tutabilen, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir lezyondur. Tedavi edilmediği takdirde ölümle sonuçlanabilir (%50). DSÖ tarafından önerilen seçim (çoklu sistemler) düzenli kullanımı halinde tüberkülozlu kişinin yaklaşık %85'i tedavi edilebilmektedir.

Tüberküloz hastalığını gruplar halinde birleştirir; 5 yaşında çocuklar, yaşlılar, HIV enfeksiyonu olan kişiler, bağışıklığı baskılayan alan kişiler, silikoz, diyabetes Mellitus, böbrek nakli, lösemi, lenfoma ya da baş, boyun olanlar akciğer olanlar kanseri, içenler, ilaç silme ya da alkol kullananlardır.

tüberküloza yönelik tanı ve tedavi hizmetleri tüm sağlık birimlerimiz tarafından ücretsiz olarak sunulmaktadır. Tüberküloz hastalarının tedavisinde kullanılan, gizli tüberküloz enfeksiyonu olan kişilere ve temaslılara yönelik koruyucu tedavide kullanılan tüm bakanlıklarımız tarafından temin edilerek saklanmamıza ücretsiz olarak ulaştırılmaktadır. Koruyucu bir diğer önlem olan BCG aşı uygulaması da Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında doğumdan sonra iki ayını dolduran bebeklere ücretsiz olarak yapılmaktadır. Dirençli tüberküloz hastalarının tedavileri Ankara, İzmir ve İstanbul'da bulunan dört referans hastane tarafından yapılmaktadır. Ayrıca bilgisayarda bulunan yabancı ülke doğum tüberküloz bilgileri içinde tanıma, tedavi, takip hizmetleri ücretsiz olarak sağlanmaktadır.

2006 yılından bu yana hastaların tedavisini düzenli olarak sürdürmek ve değiştirilmesini sağlamak amacıyla, DSÖ tarafından iyi uygulama örneği olarak kabul edilen Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) tedavisine başlandı.

Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında imzalanan protokol çerçevesi ve tedavi kontrolleri düzenli olarak yaptırılan, ekonomik ve sosyal zorluklar yaşayan tüberküloz hastalarına 2018 yılından bu yana, DSÖ tarafından iyi uygulama örneği olarak kabul edilen aylık şartlı nakdi sosyal yardım yapılmaktadır.

Geldiğimiz süreçte, politik bir kararlılıkla sağlanan Ulusal Tüberküloz Kontrol Programımızın nihai hedefi 'VEREMSİZ BİR TÜRKİYE' dir. Dedi.