AEÜ’nin İstihdama dayalı; bölge tarımına ve ekonomiye katkı anlamında başlatmış olduğu doğal kaynakların verimli kullanımı, en üst derece verim projesi tam anlamıyla muhteşem.

Hazırlanmış olan bu projenin bölgeye ve ülke geneline sunduğu avantajlar aynı zamanda dezavantajlara dönüşmesi ihtimali de mevcut ve yüksek.

Yaklaşık 100-150 milyon TL mal olmuş 114 dönümlük bir alana oturtulmuş moderne bir fabrika. 10 ay gibi bir sürede üretilen 7 bin ton domates. Ayda 1500 ton, haftalık 325 ton. Domateslerin sera çıkış fiyatları mevsim şartlarına göre değişim gösteriyor. Tarla ürünü çıktığında, sera domates çıkışları 2,00 Lira civarında iken, mevsim döngüsü ile sera domatesinde çıkış kilo 7,00 TL kadar.

Pazar yurt dışına bir yıl önce var iken. Şimdilerde yok. Ancak üretilen salkım domates, iç pazarda alıcı buluyor. Ağırlıklı olarak büyük şehirlere gönderiliyor. Enteresan olan şu ki, kendi topraklarında üretilen bu domates Kırşehir’de kendine Pazar bulamamış. Açıkça şunu da söyleyelim ki; sera içinde perakende satış yok.

Serada üretilen bu domateslerin salça yapımına uygun olmadığı, tüketiminin sadece sofra için uygun olduğu şirket genel müdürünce açıklandı.

Söyleşimiz dobra, dobra, aklımıza gelen tüm soruları hiç çekinmeden sorduk samimi cevaplar aldık. Aslında bu söyleşiyi farklı bir boyutta, proje sorumlusu AEÜ AR-GE ile görüşerek bütünlemek isterdik. En azından bu görüşme kadük olmaz bir bütünlük içinde siz okuyucularımızla paylaşma şansını da yakalamış olurduk

Son yıllarda hızlı bir şekilde yaşanan demografik ve ekonomik değişimler kentsel sürdürebilirliğin sınır­larını zorlayarak gıda güvencesi (food security) üze­rine yapılan tartışmaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Gıdanın dağıtımı ve üretimi ile ilgili yapı­landırılan pek çok teknolojik modernizasyona rağ­men açlık ve yetersiz beslenme hala dünya üzerindeki milyonlarca insanı tehdit etmektedir.

Bugün gıdaya erişim basit bir insan hakkından çok, ayrıcalıklı bir hakmış gibi görünmektedir. Seracılık pahalı bir üretim. Hal böyle olunca sunumda pahalı bir hal alacaktır.

Pazarlama riski var mı elbette ki var. Gerçi iç piyasada domates üzerinde kalabilecek olan kimyasal kalıntılar insan sağlığı üzerinde olumsuz bir etki olduğunu sanırım herkes biliyor.

Dış pazara gönderilen ürünler üzerinde “Pestisit” kalıntı analizleri yapan firmalar ne hikmetse iç piyasaya sürülen ürünlerde bu taramayı yapmıyorlar. Örneğin Rusya’dan dönen yüz bin ton civarındaki sebze ve meyve iç pazarda tükettirildi.

AEÜ AR-GE merkezi bize görüşme fırsatı vermiş olsaydı. İnsanları beslerken, hangi olumsuzlukları insanlara taşıyoruz sorusunun altını açacaktık. Serada üretim içinde kullanılan kimyasallar, (Pestist ağır bir kimyasal olduğu için, üreticiler kullanmadıklarını söylüyorlar. Ancak kullanıyorlar) sera ömrü, gelişim ürün çeşitliliği ve sera gazları. Termal suların yüzeye çıkışıyla ortaya çıkan tahribat, kirlilik, re enjeksiyon sistemi, kalıtım yaratabilecek kalıcı kirlilik. Sera gazlarının iklimsel ve mevsimsel değişimlere olumsuz etkileri.

Mutlak tarım alanlarının sera alanlarını dönüşümü, Sulama için açılan kuyular. Yer altı sularındaki kayıplar ve kirlilik.

Ayrıca; Ziraat Fakültesinin bitki korunma bölümü fitopatoloji bölümü var mı? Bu projedeki rolü, üretimde ve işçi sağlığında Avrupa boyutu. Üniversite, Sermaye ve Doğa ilişkisi vb soruları AR-GE sorumlularından alacağımız en özel hatta en mahrem sorular olacaktı. Olmadı.

Bambus arısı sera içinde kullanılacak en akılcı bir yöntem. Örneğin sera içinde yaratılacak bir hava akımı ile bu tozlaşma sağlanabilir. Ancak arı kullanılması ürünlerin sanki daha organik olduğunu göstermez 7 günlük bir ömrü olan Bambus arısı kapalı alandaki görevi tozlaşmayı sağlaması.

İşçilerin neredeyse tamamı asgari ücretle termal sıcak altında yaklaşık 8 saat çalışıyorlar. Uzun süreli termal alanda bulunmanın solunum yolları üzerindeki etkisi nelerdir. Bunu da AEÜ Tıp Fakültesi Göğüs hastalıkları ABD başkanına sormak. İşçi sağlığı yönünden etkilerini de sizlerle paylaşmak istedik. Sera içinde işçi sağlığına yönelik bir uyarı yazısı göremedik.

114 dönüm üzerine oturmuş olan bu devasa işletme sulama için baran dağlarından (5,5 km uzaklıktan) açılan kuyulardan tatlı su çekiliyor. Daha önce açılan üç kuyuda su bittiği ve kuruduğu için 590 metre derinlikte yeni açılan kuyudan su çekiliyor.

Ürün sağlığı ve rekolte için kimyasal kullanıldığı, ancak hormonsal katkı yapılmadığı söylendi.

AEÜ ve şirket birlikteliği ile hayata geçmiş olan bu proje, domates tohumunu Amerika’dan alırken, tohum fide üretimi için, Sirilanka’dan Hindistan cevizi kabuğu torfu getiriliyor.

Yarın Doğa tahribi. Bölgesel ekonomi ve Pazar konularını, bölge çiftçilerinin durumu. Paylaşacağız.